Algemeen directeur van Please over de gepresenteerde plannen voor de arbeidsmarkt tijdens Prinsjesdag en zijn visie op de (toekomst van) de arbeidsmarkt.

Wetende dat het demissionair kabinet een beetje “op de winkel past” – en we niet hoefden te rekenen op drastische reformaties – was de miljoenennota dit jaar toch enigszins teleurstellend. Want échte plannen waren er niet. Geen formatie, geen reformatie. En dat terwijl de druk op de arbeidsmarkt steeds verder toeneemt. Hoelang houden we het nog vol? En hoelang gaat het nog duren voordat Den Haag én de vakbonden eindelijk eens inzien dat het 2021 is? Dat de arbeidsmarkt anders is dan 50 jaar geleden. Dat we moeten moderniseren en simplificeren. Dat het tijd is voor hervorming van het arbeidsrecht.

Geen grootse plannen voor de arbeidsmarkt

Lezend door de gepresenteerde plannen in de miljoenennota wordt snel duidelijk dat het demissionair kabinet geen grote plannen heeft voor de arbeidsmarkt. De scholingsaftrek wordt vervangen door de nieuwe STAP-subsidie (Subsidie Stimulans Arbeidsmarkt Positie). Kleine werkgevers worden “ontzorgd” met een lagere aof-premie. De werkkostenregeling gaat weer terug naar de situatie zoals deze was vóór corona. En er komt een thuiswerkvergoeding. Daar moeten we het dan mee doen.

Flex- en platformwerk onder vuur

Ondertussen blijven de vakbonden schreeuwen over schijnzelfstandigheid en gaat hun kruistocht tegen flex onverminderd door. Zo berispte de rechtbank vorige maand nog twee platformbedrijven: Helpling, een digitaal prikbord met klussen voor schoonmakers en vervoerder Uber. Beide zaken aangespannen door de FNV. De rechter besliste dat de chauffeurs en schoonmakers geen zzp’ers maar werknemers zijn. Ze moeten in dienst worden genomen door de platforms en worden verloond volgens de geldende branche-cao, met terugwerkende kracht.

40 jaar werken voor dezelfde werkgever is toch niet meer van deze tijd?

Wie heeft er nu gewonnen?

Je kunt je afvragen wie de echte winnaars van deze rechtszaken zijn: de chauffeurs/schoonmakers of de FNV? Als je het mij vraagt was de doelstelling van de FNV niet het opkomen voor de rechten van de Uberchauffeurs en schoonmakers van Helpling. Nee, het gaat hen om het vasthouden aan een conservatieve en verouderde constructie. Een constructie waarbij vakbonden nog nut hebben. Maar eerlijk, 40 jaar werken in vaste dienst, voor dezelfde werkgever, dat is toch niet meer van deze tijd? Kijk naar Uber. Veel chauffeurs kiezen juist bewust voor dit platform om hun zelfstandigheid en flexibiliteit te behouden. Ze werken waar, wanneer en met wie ze willen. Is er niks op tv, dan meld je je aan in de app en rijd je een paar ritjes. Kinderen op school? App opstarten en rijden. Geen zin of tijd? Dan werk je niet.

De drempel om te switchen van baan of omscholing is te hoog. Ik vind het de taak van de overheid om die drempel te verlagen.

Verlaag de drempel!

De arbeidsmarkt – en de hele maatschappij – is in beweging, maar wet- en regelgeving verandert nauwelijks mee. Veel mensen willen meer zelfstandig en flexibel werken maar durven niet te switchen. Want, wie betaalt de hypotheek terwijl jij je omschoolt, solliciteert of onderaan de ladder beginnen met een tijdelijk contract? Bovendien krijg je geen WW-uitkering als je zelf ontslag neemt. Dat maakt de drempel om te switchen van baan of omscholing te hoog. Ik vind het de taak van de overheid om die drempel te verlagen. Om de schijnzekerheid van een vast contract weg te nemen. Dat geeft mensen de kans hun werkgeluk na te jagen. Een subsidieregeling, zoals de nieuwe STAP-subsidie, gaat het verschil niet maken, geloof me. Er zijn al zoveel scholingspotjes uit talloze cao’s die vrijwel nooit opgemaakt worden.

Hervorm het uitkeringsstelsel

Het is tijd voor hervorming. Echte hervorming. Wat als we een duurzaam systeem ontwerpen dat de kwaliteit én levensduur van carrières verbetert? Een soort spaarsysteem dat zekerheid van je opgebouwde inkomen biedt als je besluit te switchen/omscholen, in plaats van een beperkte WW-, bijstands-, arbeidsongeschiktheids- of AOW-uitkering.

Wat als we een duurzaam systeem ontwerpen dat de kwaliteit én levensduur van carrières verbetert?

Nu liggen de risico’s óf bij de werknemer óf bij de werkgever. Zo blijven werkgevers nog steeds 2 jaar verantwoordelijk voor loondoorbetaling bij ziekte. 2 jaar, dat is ongekend in vergelijking met onze buurlanden. In Duitsland worden werkgevers maar tot 6 weken belast, daarna neemt de overheid het loondoorbetalingsrisico over. En zo hoort het ook als je het mij vraagt.

Een stap in de goede richting

Ik begrijp dat dit een enorme ommekeer betekent. Een ommekeer die niet zo eenvoudig te realiseren is. Toch zou het eenvoudiger maken van het uitkeringsstelsel en grotere verantwoordelijkheid van de overheid al een enorme stap in de goede richting zijn. Uiteindelijk profiteren werkgevers én de economie ook van meer werkgelukkige en duurzaam inzetbare werknemers. Ik denk zelfs dat werkgevers bereid zouden zijn méér premies af te dragen om dit systeem te realiseren als dat verkleining van hun werkgeversrisico’s (bijvoorbeeld bij arbeidsongeschiktheid) zou betekenen.

Maak regels die passen bij de huidige samenleving. Denk mee en werk niet tegen.

Flexibel en ‘on demand’ werken heeft de toekomst

Flexwerk zal in mijn optiek nodig blijven, om pieken en dalen op te vangen, vooral in specifieke branches. Daarnaast geloof ik dat flexibel werken, werken met meer zelfstandigheid, de toekomst heeft. Onze samenleving beweegt zich steeds meer naar ‘on demand’. Een kwestie van vraag en aanbod. Tv kijken, eten, winkelen én werken waar en wanneer het jou uitkomt. Waarom doen we dan zo moeilijk over werken ‘on demand’? En waarom werken de overheid en vakbonden dan zo tegen? Mijn boodschap aan het nieuwe kabinet is dan ook: maak regels die passen bij de huidige samenleving, niet bij een samenleving van 50 jaar geleden. Word wakker. Denk mee en werk niet tegen.

Hans van de Ven
Algemeen directeur Please